มุมมองสองปราชญ์: สื่อมวลชนกับการสร้างสรรค์สังคม

Somdet Phra Buddhaghosacariya (P. A. Payutto)

สรุป: สื่อมวลชนพัฒนาตน และพัฒนาประชาชน คือ สร้างสรรค์สังคม

ที่พูดมานี้เป็นหลักใหญ่ๆ แต่รวมความก็คือ ต้องการชี้ถึงงานของสื่อมวลชนว่า เป็นงานที่สร้างสรรค์สังคมอยู่ในตัว

อีกอย่างหนึ่งที่เป็นจุดเน้นสำคัญก็คือ เวลานี้สื่อมวลชนมีอิทธิพลมากในสังคม แต่สิ่งทั้งหลายไม่เที่ยงแท้ เป็นอนิจจัง การที่จะรักษาอิทธิพลนี้ไว้ได้ ก็จะต้องสร้างความเชื่อถือที่แท้จริงให้เกิดขึ้น ความเชื่อถือที่แท้จริงนี้ก็เกิดขึ้นจากการทำหน้าที่อย่างถูกต้อง อย่างมีความรับผิดชอบนั่นเอง และสิ่งเหล่านี้ไม่ใช่จะทำได้ง่ายเพียงด้วยการสนองความต้องการของประชาชนเท่านั้น แต่จะต้องทำด้วยการใช้ความคิดพิจารณาโดยตั้งอยู่ในเหตุผล และรู้จักยับยั้งชั่งใจที่จะไม่ทำตามอารมณ์ และไม่ทำโดยเห็นแก่ง่ายมุ่งเอาเพียงแค่ความตื่นเต้น

ถ้าสื่อมวลชนมีความเพียรพยายามในการสร้างสรรค์ ในการใช้สติปัญญา ในการใช้เหตุผล ในการพัฒนาตนเองและพยายามที่จะพัฒนาคุณภาพของประชาชนด้วย มาตรฐานของสื่อมวลชนก็จะเกิดขึ้น ความเชื่อถือในระยะยาวก็จะเกิดขึ้น ส่วนความนิยมที่เกิดจากการสนองความต้องการแบบกิเลสและความตื่นเต้นที่เป็นอิทธิพลในปัจจุบันนี้ อาตมาเห็นว่าไม่ยั่งยืน ไม่ช้าประชาชนก็จะมีสติปัญญา มีความรู้เท่าทัน แล้วการเสนอข่าวแบบตื่นเต้น แบบเร้าอะไรบางอย่าง หรือระบบผลประโยชน์อะไรนี่ก็จะไม่คงอยู่ จะไม่สามารถสร้างและดำรงความเชื่อถือในระยะยาวได้ ความเคารพนับถือจะไม่เกิดขึ้น

เพราะฉะนั้น เราจะต้องสร้างมาตรฐานให้เกิดขึ้น จะต้องให้ความนิยมมาคู่กับความนับถือ และให้ความภูมิใจมาคู่กับความมั่นใจในภูมิธรรมภูมิปัญญา ด้วยความระลึกว่าสิ่งเหล่านี้ต้องทำด้วยความเพียรพยายามอดทน และมีความยับยั้งชั่งใจ มีสติรอบคอบ คือ การที่ตั้งอยู่ในปัญญาและเหตุผลนั่นเอง สิ่งเหล่านี้แม้จะทำยาก แต่ถ้าทำได้สำเร็จแล้วก็เป็นสิ่งที่น่าชื่นใจ เพราะตัวเราเองก็พัฒนาด้วย และพร้อมกันนั้นเราก็เป็นผู้พัฒนาและสร้างสรรค์สังคมนี้ให้เจริญก้าวหน้าด้วย เมื่อสื่อมวลชนทำหน้าที่นี้ก็เป็นผู้ที่ให้การศึกษาแก่สังคม และเป็นผู้มีส่วนร่วมที่สำคัญในการสร้างสรรค์อารยธรรมของมนุษย์ทั้งหมดด้วย

อาตมาได้พูดมายาวพอสมควรแล้ว คิดว่าควรจะจบเรื่องนี้ ได้พูดไว้แล้วว่า วันนี้ไม่มีอะไรที่จะเสนอเป็นพิเศษ และได้บอกแล้วแต่ต้นว่า ชื่อหัวข้อปาฐกถานี้ไม่ได้มีความหมายพิเศษอะไร วันนี้เป็นวันสำคัญที่มีการประชุมใหญ่ประจำปีของสมาคมนักข่าวแห่งประเทศไทย ขอให้ถือว่าเป็นการมาเยี่ยมเยียนก็แล้วกัน และขอตั้งจิตแสดงความปรารถนาดีต่อชาวสมาคมทุกท่าน สุดท้ายนี้ ขออาราธนาคุณพระรัตนตรัยอวยชัยให้พรแก่ชาวสมาคมนักข่าวแห่งประเทศไทยทุกท่าน ทั้งกรรมการ สมาชิก และท่านผู้เป็นญาติมิตรมีความสนใจ ขอทุกท่านจงเจริญงอกงามรุ่งเรือง ประสบความสำเร็จในการทำกิจหน้าที่ เพื่อประโยชน์สุขแก่ประเทศชาติ สังคม และอารยธรรมของมนุษย์ โดยทั่วกันทุกท่าน เทอญ.

The content of this site, apart from dhamma books and audio files, has not been approved by Somdet Phra Buddhaghosacariya.  Such content purpose is only to provide conveniece in searching for relevant dhamma.  Please make sure that you revisit and cross check with original documents or audio files before using it as a source of reference.